Artritis

In dit artikel leert u meer over de ziekte die ontsteking van de gewrichten veroorzaakt, artritis genaamd. Wij laten u in detail zien welke de meest voorkomende vormen van artritis zijn en wat de risicofactoren of oorzaken zijn die deze kwaal bij patiënten veroorzaken.

We leggen ook de belangrijkste tekenen en symptomen uit die u helpen te beseffen dat u mogelijk artritispatiënt bent. U leert over de behandelingen die momenteel bestaan en die u zullen helpen de symptomen van deze kwaal te verbeteren. Ten slotte bespreken we de meest doeltreffende preventiemethoden die u moet kennen.

Definitie: Wat is artritis of gewrichtsontsteking?

Artritis is een ontsteking van de gewrichten veroorzaakt door verschillende ziekten die de spieren, botten of weefsels die de gewrichten ondersteunen kunnen aantasten. Veel mensen denken dat artritis alleen op oudere leeftijd voorkomt, wat volkomen onjuist is omdat ook jonge mensen door artritis kunnen worden getroffen.

De meest voorkomende symptomen zijn stijfheid, pijn in het gewricht en zwelling. Om dit type ziekte te behandelen zijn er verschillende behandelingen mogelijk die worden toegepast afhankelijk van de mate van progressie van de artritis. Er zijn vele oorzaken van artritis, variërend van psoriasis, hepatitis, brucellose en zelfs Lyme (veroorzaakt door teken).

Wat zijn de meest voorkomende vormen van artritis?

Wij tonen u hieronder de meest voorkomende vormen van artritis die bij patiënten van beide geslachten voorkomen. De pathologische aandoeningen die artritis kunnen veroorzaken zijn:

Reumatoïde artritis

Deze ziekte wordt veroorzaakt door het eigen immuunsysteem van de getroffen persoon. Het immuunsysteem valt de afweercellen aan, waardoor de weefsels worden verstoord en er een ontsteking ontstaat, meestal in de handen en voeten. Het resultaat is een progressieve en systematische vervorming van de kleine gewrichten, die stijfheid en motorische invaliditeit veroorzaakt.

Voor de diagnose zijn röntgenfoto's en laboratoriumonderzoek nodig, hoewel in veel gevallen het bestaan van reumatoïde artritis kan worden vastgesteld door een lichamelijk onderzoek door een arts. De behandeling van deze symptomen is meestal gebaseerd op geneesmiddelen; de meest gebruikte zijn corticosteroïden, onderdrukkers van het immuunsysteem en ontstekingsremmers.

Psoriatische artritis

Psoriasis is een ziekte van auto-immuun oorsprong (opgewekt door het immuunsysteem zelf) en kan in sommige gevallen erfelijk zijn. Deze aandoening veroorzaakt ontstekingsschilfers op de huid die jeuk veroorzaken. Wanneer de symptomen vergevorderd en ingewikkelder zijn, ontstaat artritis psoriatica.

Voor het bestaan van artritis psoriatica is het noodzakelijk dat er geen IgM-antilichamen of andere elementen die op reumatoïde artritis wijzen, worden aangetroffen, want in dat geval wordt de diagnose gesteld zoals in het vorige punt. Het moet worden behandeld met fysiotherapie, niet-steroïdale ontstekingsremmers, retinoïden en cyclosporine (beide immunosuppressiva die verband houden met vitamine A). Anderzijds is het noodzakelijk om gewoonten voor het dagelijks leven aan te nemen om de kwaal te verminderen.

Artrose

Hoewel geen echte artritis, staat artrose bekend als artrose. Het is een chronische aandoening waarbij cellen degenereren, waardoor de structuur van weefsels en organen na verloop van tijd wordt aangetast. Het is langzaam progressief en de microscopische en macroscopische letsels in de gewrichten komen meestal voor bij oudere mensen.

Obesitas en mensen ouder dan 60 jaar zijn de belangrijkste risicofactoren voor deze inflammatoire degeneratieve ziekte. De behandeling vereist een bezoek aan een reumatoloog voor ontstekingsremmers en pijnstillers, die wordt gediagnosticeerd door klinische analyse en lichamelijk onderzoek.

Septische artritis

De ontsteking die bij dit type artritis optreedt, wordt veroorzaakt door een bacterie, een virus of een schimmel, en kan blijvende schade aan het gewricht veroorzaken. De ziekteverwekker veroorzaakt roodheid met verhoogde temperatuur in het getroffen gebied, pijn en zwelling. Deze micro-organismen nestelen zich in de gewrichtsvloeistof, waardoor het gewrichtskraakbeen aanzienlijk wordt aangetast.

Deze kiemen, die het gewricht bereiken, kunnen zich op verschillende manieren verspreiden. Bijvoorbeeld bloed of een infectie in het bot dat het synoviaal membraan deelt. De diagnose wordt gesteld door middel van een punctie van het gewrichtsvocht, dat vervolgens wordt gekweekt en bestudeerd door middel van een antibiogram. Zo weet men welk type bacterie het gewricht aantast en kan de meest geschikte behandeling worden vastgesteld.

Juveniele idiopathische artritis

JIA, juveniele chronische polyartritis of juveniele chronische artritis is een ziekte die voorkomt bij kinderen tussen 2 en 16 jaar, waarbij het vrouwelijke geslacht er meer vatbaar voor is. Het woord idiopathisch verwijst naar het feit dat de oorzaken niet precies zijn vastgesteld, hoewel is aangetoond dat het HLA-DR4 antigeen in het immuunsysteem een grotere kans geeft op het ontwikkelen van de ziekte bij patiënten.

Juveniele idiopathische artritis veroorzaakt ontsteking van de synoviale vloeistoffen en wordt behandeld met geneesmiddelen, vooral acetylsalicylzuur en methotrexaat, dat een foliumzuuranaloog is. Het gebruik van corticosteroïden wordt afgeraden, omdat deze de groei van het kind beïnvloeden. Het is mogelijk de ziekte volledig te genezen en bij de patiënt geen restverschijnselen voor de toekomst achter te laten.

Degeneratieve artritis

Een van de kenmerken van dit type artritis is dat de ontsteking minimaal is, maar dat het gewrichtskraakbeen slecht gevormd is. Op die manier hypertrofieert het bot, dat buiten de normale marges van het kraakbeen groeit. Metabole ziekten, zwaarlijvigheid en sommige trauma's kunnen leiden tot het ontstaan van degeneratieve artritis, die bolvormige afzettingen veroorzaakt.

Röntgenfoto's en een oogonderzoek door een arts kunnen deze gevoelloosheid vaststellen. De behandeling bestaat uit pijnstillers en ontstekingsremmers, alsmede gewichtsbeheersing met wandelen en speciale diëten. In sommige gevallen is een chirurgische ingreep noodzakelijk.

Reactieve artritis

Reactieve artritis is een chronische ziekte die wordt veroorzaakt door agentia die het auto-immuunsysteem van de wervelkolom aanvallen, inclusief de sacroiliacale gewrichten en de wervelkolom. Dit zijn de belangrijkste verschillen met reumatoïde artritis. Wat de symptomen betreft, zijn de urinewegen en het spijsverteringsstelsel de belangrijkste factoren waar de infectie van dit type artritis begint. De behandeling van dit type artritis wordt gegeven door de gespecialiseerde arts, afhankelijk van de situatie van de patiënt en het ziekteverloop, maar omvat meestal een behandeling met geneesmiddelen en aanvullende revalidatiemethoden.

Jicht- of urine-artritis

Jicht is een ziekte die de zachte weefsels van het lichaam aantast, vooral de nieren en de gewrichten. De aandoening veroorzaakt een opeenhoping van zouten afkomstig van urinezuur en treft vooral de grote teen. Jicht- of urine-artritis, ook wel microkristalartritis genoemd, is de voortdurende ontsteking die wordt veroorzaakt door de ziekte jicht.

De geneesmiddelen die voor de behandeling worden gebruikt zijn niet-steroïde ontstekingsremmers, hoewel ook colchicine en corticosteroïden worden gebruikt om de zwelling onder controle te houden. Ook geneesmiddelen die urinezuur verwijderen zijn mogelijk. Vergeet niet dat het verbeteren van uw levensstijl deel moet uitmaken van uw behandeling.

Beste artritisproducten

Bestseller

Wat zijn de oorzaken en risicofactoren van artritis?

De oorzaken en risicofactoren voor artritis zijn elke blootstelling, situatie of omstandigheid die de kans vergroot dat iemand de ziekte krijgt of ontwikkelt. Dit is niet alleen te wijten aan één enkele omstandigheid, maar kan een combinatie van elkaar aanvullende elementen zijn. Artritis kan ook ontstaan als gevolg van het bestaan van eerdere ziekten.

Daarom tonen wij u hieronder een opsomming van de oorzaken en risicofactoren van artritis:

• Erfelijke factoren: Bij mensen met artritis zijn er bepaalde genetische factoren die de ontwikkeling van deze pathologie beïnvloeden, maar men moet er rekening mee houden dat niet meer dan 5% van de lijders een directe afstamming heeft van ouders met RA. Daarom is het onwaarschijnlijk dat de kinderen en broers en zussen van een patiënt de ziekte krijgen, maar genetica wordt wel als een risicofactor beschouwd.
• Stoornissen van het immuunsysteem: De door het immuunsysteem aangemaakte antigenen dienen om cellen te verdedigen tegen ziekteverwekkers. Wanneer dit verdedigingsmechanisme van het lichaam geïnfecteerde weefsels of micro-organismen niet detecteert, begint het gezonde cellen aan te vallen, wat onder andere artritis veroorzaakt.
• Trauma aan het gewricht: Chondrocyten, macromoleculen en synoviale vloeistof zijn betrokken bij de elasticiteit en smering van het gewricht. Wanneer sommige van deze biomechanische functies worden aangetast, kunnen zij leiden tot synarthrose, diarthrose of amfarthrose, wat een belangrijke antecedent is voor de ontwikkeling van RA. Deze kunnen ook worden veroorzaakt door problemen in de ontwikkeling van het gewrichtskraakbeen.
• Bacteriën, virussen en zelfs schimmels: die via het bloed of op een andere manier met gewrichtsvloeistof in de gewrichtsholte terechtkomen. Het kan ook het gevolg zijn van blootgesteld trauma of nawerkingen van repetitief werk.
• Obesitas: is ook een risico voor het ontwikkelen van jicht- of urine-artritis en een directe oorzaak van artrose. Gewrichtserosie wordt veroorzaakt door overmatige belasting van het gewricht, maar ook adipokines, aanwezig in vet, stimuleren ontstekingen, waardoor het auto-immuunsysteem overuren maakt en op den duur zelf artritis opwekt.
• Slijtage van het gewricht door zwakke spieren: Gebrek aan lichaamsbeweging kan leiden tot myasthenie, waardoor de spieren de gewrichtskom niet goed kunnen ondersteunen, wat leidt tot aantasting van het synoviaal membraan en mogelijke ontwikkeling van artritis.
• Repeterende bewegingen: gedurende langere tijd leiden ook tot gewrichtserosie, waardoor het gewricht steeds meer overbelast raakt. Het is daarom noodzakelijk om alert te zijn op het optreden van peesontsteking of carpale tunnel, naast vele andere letsels, omdat deze de opmaat kunnen zijn voor RA.
• Andere oorzaken: Leeftijd, geslacht, roken, langdurige blootstelling aan de kou en het beoefenen van sporten waarbij vaak moet worden gesprongen, gevallen of geslagen met de handen of voeten.

Belangrijkste symptomen die ons waarschuwen dat we artritis hebben

Als iets in het lichaam niet goed werkt, is het belangrijk alert te zijn en te letten op tekenen van letsel of ziekte, zodat onmiddellijk een arts kan worden geraadpleegd. Daarom is het noodzakelijk de symptomen en tekenen van artritis in het lichaam van de patiënt te kennen.

Wij laten u hieronder de belangrijkste symptomen van deze kwaal zien:

• Pijn in de nek, kaken, schouders, heupen, ellebogen, polsen, handen, knieën, enkels of voeten: Daarnaast is het mogelijk om patiënten te vinden met pijn in de spieren en de rug. De pijn is onder meer te wijten aan een mogelijke eruptie van het gewrichtskraakbeen en een tekort aan gewrichtsvloeistof.
• Gevoelloosheid: De spieren in het getroffen gebied verstijven als gevolg van de spanning die de patiënt oploopt telkens als hij pijn voelt. Dit symptoom wordt ook veroorzaakt door ontsteking van de pezen die de botten ondersteunen wanneer er op een nabijgelegen zenuw wordt gedrukt.
• Zwelling: Dit symptoom wordt veroorzaakt door ontsteking van het vlies, dat wordt aangedrukt door de synoviale vloeistof die het kraakbeen beschermt en het gewricht betekenis geeft. Dit kan gepaard gaan met paresthesie, een bijzonder doof of tintelend gevoel in het getroffen gebied.
• Roodheid: Erytheem op de huid is een zeer belangrijk symptoom dat kan waarschuwen dat de bloedtoevoer door vasodilatatie in overmaat plaatsvindt in het gewrichtsgebied. Dit is een zeer belangrijke factor om rekening mee te houden bij het opsporen van artritis.
• Andere symptomen waarmee rekening moet worden gehouden: pleuritis, slaapproblemen, bloed in de ontlasting, chronische conjunctivitis, droge ogen, vermoeidheid zonder reden, knobbels en branderigheid in de voeten en handen.

Welke behandelingen zijn er om de symptomen van artritis te verbeteren?

Zodra de ziekte en het type artritis waaraan de persoon lijdt zijn vastgesteld, is het noodzakelijk dat de arts een therapie vaststelt door middel van medicatie en behandeling met algemene suggesties voor het leven en ook aanvullende suggesties voor de patiënt. Men moet er rekening mee houden dat de behandeling langdurig is en dat er momenteel geen definitieve genezing van artritis bestaat, hoewel de symptomen en effecten kunnen worden afgezwakt of in remissie gaan.

De behandelingen die momenteel bestaan om de symptomen van artritis te verbeteren zijn:

Alternatieve en aanvullende therapieën

Chiropractische behandelingen zijn aanvullende therapieën die de kwaal helpen verminderen, maar ze vervangen in geen geval de toediening van door de arts aanbevolen geneesmiddelen. Men moet er rekening mee houden dat voor de uitvoering ervan vooraf een gezondheidsdeskundige moet worden geraadpleegd.

Deze therapieën omvatten:

• Koude- en warmtetherapie: afhankelijk van de tolerantie van de patiënt kan een koude- en warmtetherapie nuttig zijn om de pijn en de spierspanning in het getroffen gebied te verminderen, en de toepassing mag niet langer duren dan 15 minuten. Warmwaterzakken, warmwaterbaden of een voor dit doel ontworpen deken kunnen worden gebruikt om warmte te verspreiden, terwijl ijskompressen, ijs en bevroren handdoeken kunnen worden gebruikt om koude toe te passen en de zwelling te verminderen. Deze techniek bestaat uit een combinatie van beide methoden, te beginnen met warmte, dan met koude en eindigend met de toepassing van hoge temperatuur.
• Compressietherapie: Deze techniek is gebaseerd op het gebruik van steunen van verschillende materialen om het door artritis aangetaste gewricht te ondersteunen. Op deze manier is het mogelijk de knieën te beschermen, de natuurlijke bewegingen te beperken om nieuwe blessures te voorkomen en de stijfheid van het gewrichtsvlies te verminderen om soepelere bewegingen te verkrijgen. Om deze behandeling toe te passen is het noodzakelijk om door een arts te worden geleid en geobserveerd, aangezien er verschillende maten en uitvoeringen zijn die de symptomen van de ziekte kunnen beïnvloeden.
• Massagetherapie: Stimulatie van de getroffen gebieden door manuele massage verbetert de spierspanning en versterkt de spieren, waardoor de druk op de gewrichtskwaliteit met gewrichtsvloeistof afneemt. Dit vermindert de door artritis veroorzaakte pijn en zwelling. Veel voorkomende massages zijn Zweeds, deep tissue, hot stone, Ayurvedisch, Thais en rolfing.
• Acupressuur therapie: Deze oude techniek wordt gebruikt om het centrale zenuwstelsel te stimuleren door druk uit te oefenen op specifieke delen van het lichaam, waarbij alleen de handen van de therapeut worden gebruikt. Dit vermindert de stijfheid van het lichaam die door artritis wordt aangetast. Pijnsignalen worden geremd zodat ze de hersenen niet bereiken en op deze manier maakt het lichaam door de hoge stimulatie endorfines vrij die als krachtige pijnstiller werken.
• Thermotherapie: de thermische behandeling die bij dit type therapie wordt toegepast, heeft te maken met de temperatuur van de elementen die op het getroffen gebied van de patiënt worden geplaatst. In tegenstelling tot warme en koude therapie gaat het bij deze techniek alleen om warmtebaden door middel van natte kompressen die een temperatuurverschil opwekken.
• Natuurlijke remedies met planten: dit type behandeling is gebaseerd op planten die uit de natuur komen en waarin men bestanddelen kan vinden die de zwelling, roodheid, pijn en stijfheid van het gewricht verlichten. Er zij op gewezen dat deze vorm van therapie gepaard moet gaan met door een reumatoloog voorgeschreven geneesmiddelen. Bovendien is het noodzakelijk een arts te raadplegen over de uitvoering ervan en te weten welke voordelen kunnen worden verkregen met deze alternatieve methode.
• Echografie: Bij deze techniek worden geluidsgolven van hoog niveau gebruikt om een hoge frequentie te bereiken, zodat ze kunnen worden toegepast op gewrichten die lijden aan artritis. Men mag niet vergeten dat voor de toepassing ervan speciale apparatuur nodig is, die door geschikte professionals wordt gehanteerd om een geleidelijke ontspanning in de tijd te verkrijgen.
• Meditatie en ontspanning: zowel meditatie als ontspanning zijn efficiënte technieken om rust te vinden in tijden van pijnaanvallen veroorzaakt door artritis. Zo neemt de spierspanning af, waardoor het synoviaal membraan minder onder druk komt te staan, zodat de patiënt door ademhaling, concentratie en andere meditatiepraktijken een psychologisch evenwicht kan vinden en de ziekte vanuit een gelukkiger standpunt tegemoet kan treden.
• Aromatherapie: de behandeling op basis van aroma's helpt de pijn te kalmeren volgens recente studies van prestigieuze internationale medische centra. Op deze manier is het mogelijk om angst te verminderen, waardoor snelle ontspanning ontstaat, evenals opluchting en revitalisering van de patiënt. Vanille, jasmijn, citroen, sinaasappel, grapefruit, munt en groene appel zijn enkele van de elementen die worden gebruikt om het hartritme te verlagen en aangename geuren te versterken en artritis te bestrijden.
• Acupunctuur: deze oude oosterse praktijk waarbij naalden worden ingebracht in door artritis aangetaste gebieden produceert endorfine en werkt pijnstillend om arteriële spanning en pijn te verminderen. Hoewel het waar is dat acupunctuur nog geen directe resultaten heeft aangetoond, is het raadzaam een arts te raadplegen alvorens met deze Chinese techniek te beginnen.
• Biofeedback: Deze behandeling is erop gericht de patiënt uit te leggen hoe zijn lichaam handelt wanneer hij pijn voelt door artritis. Daartoe wordt de persoon aangesloten op specifieke elektrische apparatuur met sensorische platen die bloeddruk, spierspanning, hartslag en temperatuur weergeven wanneer de patiënt pijn heeft of wanneer zijn lichaam gespannen is. Zodra de parameters bekend zijn, legt de arts aan de persoon uit hoe hij moet omgaan met door pijn en spierspanning veroorzaakte stresssituaties.
• Gezonde leefgewoonten: wandelen, sporten, een correcte houding aannemen wanneer de patiënt werkt en voorwerpen op een ideale manier optillen zijn enkele van de aanbevelingen en praktijken die bij deze behandeling van gezonde leefgewoonten worden uitgevoerd. Het is noodzakelijk dat de persoon leert leven met artritis om de kwaal te verminderen en de levenskwaliteit te verbeteren. Hiervoor is het raadzaam de ziekte grondig te kennen, open met de arts te praten en alle adviezen op een optimistische manier te ontvangen om meer plezier te hebben en niet beperkt te worden door artritis.

Voedingssupplementen

De therapeutische mogelijkheden van sommige kruiden helpen om artritisklachten te verminderen. Vraag echter vóór toediening aan de arts of deze natuurlijke en synthetische bestanddelen in de therapie voor de patiënt mogen worden opgenomen. Glucosamine en chondroïtinesulfaat zijn twee stoffen die aanwezig zijn in het gewrichtskraakbeen en worden het meest gebruikt voor dit soort supplementtherapie.

Fysiotherapeutische behandelingen

Arbeidsfysiotherapie is een type behandeling waarbij bepaalde bewegingen die de patiënt in zijn dagelijkse activiteit uitvoert, bijvoorbeeld zitten, tillen en houding tijdens het werk, wordengecorrigeerd. Dit gaat gepaard met technieken en oefeningen om de pijn in de ontstoken gewrichten te verminderen.

Medicijnen

De geneesmiddelen die bij artritistherapie worden gebruikt zijn niet-steroïde ontstekingsremmers, pijnstillers, DMARD's en biologische ziektemodificerende antirheumatica. Daarnaast worden maagbeschermende middelen gebruikt om maagzwaarte, braken, gastritis en maagzweren te voorkomen.

Men mag niet vergeten dat zelfmedicatie kan leiden tot ernstig ongemak en ernstigere ziekteaandoeningen, dus de hoeveelheid en het gebruik van medicijnen moeten uitsluitend door de arts worden voorgeschreven.

Chirurgie

Chirurgische behandelingen zijn alleen nodig op indicatie van de arts en wanneer de progressie van de ziekte dit vereist. Deze technieken kunnen gaan van artroscopie tot het aanbrengen van een prothese; het is echter mogelijk patiënten te vinden met chirurgische ingrepen zoals synovectomie, artroplastiek, artrodese, osteotomie en peesreconstructie.

Welke methoden ter preventie van artritis zijn het meest effectief?

Hoewel sommige risicofactoren niet kunnen worden vermeden, zoals in de vorige paragrafen is vermeld, is het mogelijk het ontstaan van sommige soorten artritis te verminderen of uit te stellen door rekening te houden met verschillende preventiemethoden.

Daarom tonen wij u hieronder een enuntiatieve lijst van tips die u zullen helpen de symptomen van deze kwaal preventief te verminderen:

Raadpleeg uw arts

Het eerste wat u moet doen is uw arts bezoeken en uitleggen welke kwalen en complicaties u in uw gewrichten heeft. Houd er rekening mee dat artritis een chronische en progressieve ziekte is, dus naarmate de tijd verstrijkt kunnen de letsels erger worden als de arts niet op het juiste moment ingrijpt.

Eet een gezond dieet

Een gezonde, evenwichtige voeding helpt het ontstaan van artritis te vertragen en de gewrichtspijn te verminderen. Bepaalde vis, rijk aan Omega 3, vermindert ontstekingen, terwijl het eten van zuivelproducten en groene groenten de botsterkte verbetert, omdat ze vitamine D bevatten. Anderzijds helpen specifieke voedingsmiddelen blaasontsteking te bestrijden, zoals groene thee, citrusvruchten, walnoten en extra olijfolie van de eerste persing.

Oefening

Voeding zal baat hebben en ondersteund worden als u geen zittend leven leidt. De spieren verzwakken namelijk als u te lang zit, waardoor de kans op artritis toeneemt. Denk eraan dat aerobics, stretching en krachtoefeningen ideaal zijn om artritis te voorkomen.

Vergeet niet dat sportblessures schade kunnen veroorzaken aan het gewrichtskraakbeen binnen het gewrichtsmembraan, wat een belangrijke risicofactor is voor artritis. Daarom moet u voorzichtig genoeg zijn om snelle slijtage van uw gewrichten te voorkomen door gebruik te maken van opwarmtechnieken en oefeningen voorafgaand aan uw sportroutine.

Beheers overgewicht

Als u gezond eet en regelmatig beweegt, voorkomt u overgewicht. Mensen met overgewicht zijn vatbaar voor het ontwikkelen van artritis in de heupen en knieën, dus is het noodzakelijk om gewicht en bloeddruk onder controle te houden om de ontwikkeling van gewrichtsontstekingen te voorkomen. Dit zal zich in de toekomst ontwikkelen tot potentiële artritis.

Vermijd roken

Het is aangetoond dat mensen die roken een grotere kans hebben om reumatoïde artritis te ontwikkelen, dus het is raadzaam om deze ongezonde praktijk te elimineren, niet alleen omwille van de gewrichtszorg, maar ook om de luchtwegen te beschermen tegen COPD.

F.A.Q: Veelgestelde vragen

Hieronder vindt u een complete lijst van veelgestelde vragen die mensen stellen, die u zullen helpen begrippen te onderscheiden en een dieper inzicht te krijgen in wat artritis is. Neem een kijkje.

Referenties

1. Aletaha, D., & Smolen, J. S. (2018). Diagnose en management van reumatoïde artritis: een review. Jama, 320(13), 1360-1372. https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2705192
2. Firestein, G. S. (2003). Evoluerende concepten van reumatoïde artritis. Nature, 423(6937), 356-361. https://www.nature.com/articles/nature01661
3. Meenan, R. F., Gertman, P. M., & Mason, J. H. (1980). Measuring health status in arthritis. Arthritis & Rheumatism, 23(2), 146-152. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/art.1780230203
4. Fries, J. F., Spitz, P., Kraines, R. G., & Holman, H. R. (1980). Measurement of patient outcome in arthritis. Arthritis & Rheumatism, 23(2), 137-145. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/art.1780230202
5. McInnes, I. B., & Schett, G. (2011). De pathogenese van reumatoïde artritis. New England Journal of Medicine, 365(23), 2205-2219. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra1004965
6. Sibley, J. T. (1985). Weer en artritis symptomen. The Journal of Rheumatology, 12(4), 707-710. https://europepmc.org/article/med/4057192
7. SCHAIBLE, H. G., Ebersberger, A., & Von Banchet, G. S. (2002). Mechanismen van pijn bij artritis. Annals of the New York Academy of Sciences, 966(1), 343-354. https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1749-6632.2002.tb04234.x
8. Smolen, J. S., Aletaha, D., Koeller, M., Weisman, M. H., & Emery, P. (2007). Nieuwe therapieën voor de behandeling van reumatoïde artritis. The lancet, 370(9602), 1861-1874. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0140673607607843
9. Burmester, G. R., & Pope, J. E. (2017). Nieuwe behandelstrategieën bij reumatoïde artritis. The Lancet, 389(10086), 2338-2348. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0140673617314915
10. Majithia, V., & Geraci, S. A. (2007). Reumatoïde artritis: diagnose en beheer. The American journal of medicine, 120(11), 936-939. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0002934307003610