De meest voorkomende soorten klimverwondingen

Klimmen is een sport die veel moed en een avontuurlijke geest vereist, vooral omdat niet iedereen de hoogtevrees kan overwinnen om op grote hoogte aan een touw te hangen, laat staan boulderen waarbij geen zekeringslijn wordt gebruikt!

Klimmers kunnen zichzelf van top tot teen verwonden tijdens het klimmen of afdalen van de rotswand door verschillende oorzaken zoals trauma of overbelasting. Ga met ons mee en ontdek wat de meest voorkomende blessures bij rotsklimmen zijn. We laten je ook een aantal manieren zien om deze aandoeningen te voorkomen. Daar gaan we!

Wat zijn de meest voorkomende soorten klimblessures?

De meest voorkomende blessures bij bergbeklimmen kunnen worden ingedeeld op basis van het gebied waar ze ontstaan. Aan de ene kant moet gezegd worden dat de meest getroffen gebieden tot de bovenste ledematen behoren. Andere gebieden zoals de onderste ledematen kunnen echter ook geblesseerd raken bij deze sport, met name de knieën.

De meest voorkomende sportblessures bij klimmen zijn:

Schouderblessures

Schouderblessures maken 17% uit van alle blessures die met deze sport geassocieerd worden. De meeste blessures zijn het gevolg van overbelasting en niet van een specifiek trauma. Repetitieve bewegingen van de schouder tijdens het klimmen kunnen dit gebied na verloop van tijd beschadigen. Hoe groter de moeilijkheidsgraad en de frequentie, hoe groter het risico.

De meest voorkomende schouderblessures bij bergbeklimmen zijn:

• SLAP blessures: Dit is een gedeeltelijke of volledige scheur van het bovenste deel van het glenoïd labrum, een vezelkartelachtige ring die zich in de schouder bevindt. Het kan worden veroorzaakt door herhaalde bewegingen over het hoofd of door trauma (val op de arm in strekking, sterke trekkracht).
• Rotator cuff blessures: Klimmers kunnen last hebben van rotator cuff (RM) scheuren en tendinitis. Enerzijds bestaat tendinitis uit een ontsteking van de RM-pezen en wordt voornamelijk veroorzaakt door overbelasting. Aan de andere kant is er bij scheuren sprake van een breuk van de spier- en/of peesvezels van de RM en kan de oorzaak traumatisch of degeneratief zijn.
• Schouderontwrichting: Dit treedt op wanneer de humerus uit de glenoid gewrichtsholte van het schouderblad trekt. Deze dislocatie kan gedeeltelijk (subluxatie) of volledig (dislocatie) zijn. Het wordt veroorzaakt door trauma zoals een krachtige val, rek of draai. Het kan gepaard gaan met schade aan aangrenzende weefsels.
• Bicepsblessures: Tendonitis en verrekkingen van de biceps waaraan veel klimmers lijden, zijn hier prominent aanwezig. Tendonitis is een ontsteking van de bovenste bicepspees die aan de schouderbeenderen vastzit. Deze pees kan ook verrekt zijn, d.w.z. overbelast of gescheurd.
• Schouderbursitis: Dit is een ontsteking van een van de slijmbeurzen in de schouder. De subacromiale slijmbeurs wordt het vaakst aangetast. Het wordt veroorzaakt door overbelasting, trauma zoals een klap, en andere mogelijke oorzaken.

Hand-, vinger- en polsblessures

Dit zijn de meest voorkomende sportblessures bij bergbeklimmen. Sommigen schatten zelfs dat bijna de helft van alle klimgerelateerde blessures aan de hand en pols ontstaat. Deze gebieden staan tijdens het klimmen bloot aan veel stress en risico's, waardoor ze kunnen lijden aan overbelastingsblessures of trauma.

De meest voorkomende hand- en polsblessures bij bergbeklimmen zijn:

• Vingerpulleyblessure: Treedt op wanneer de vingerspulleys (vezelbanden die de buigpezen tegen de botten houden) overbelast of gescheurd zijn. De A2 en A4 katrollen zijn het meest vatbaar voor blessures, hoewel de andere katrollen ook kunnen worden aangetast. In principe kan deze blessure worden veroorzaakt door overmatige belasting van de gebogen vingertoppen.
• Scheur van het driehoekige vezelkraakbeencomplex: Dit is een polsblessure die het driehoekige fibrocartilage complex (TFCC) aantast, een structuur die zorgt voor stabiliteit en krachtoverbrenging. Het TFCC kan scheuren door trauma (val met uitgestrekte arm, verdraaiing...) of door progressieve degeneratie (veroudering, overbelasting...).
• Verrekking van de buigpezen van de vingers: Dit is het overstrekken of scheuren van de buigpezen van de vingers. Dit gebeurt wanneer de vinger gedwongen wordt om te ver uit te rekken tijdens het buigen, zoals kan gebeuren tijdens het klimmen.
• Collaterale ligamentverstuiking van de vingers: Dit is een overrekking of scheuring van de collaterale ligamenten van de vingergewrichten. Het wordt veroorzaakt door trauma of tractie waarbij de vinger gedwongen zijdelings wordt bewogen. Dit kan voorkomen in de klimsport bij het uitvoeren van grepen zoals gaston of sidepull.
• Breuken: Klimmers kunnen een gedeeltelijke of volledige breuk van een bot in de hand of pols oplopen. Dit kan gebeuren door trauma zoals een val of een klap van een rots. Breuken kunnen ook ontstaan door overbelasting of stress.
• Ontwrichting van de vingers: Treedt op wanneer de botten van de vingers of duim uit het gewricht glijden. Dit kan worden veroorzaakt door trauma zoals een val, knelling, overextensie, enzovoort, waardoor er grote druk op het gewricht wordt uitgeoefend, wat leidt tot het loskomen van het gewricht.
• Tenosynovitis: Over het algemeen gaat het bij deze tendinitis om een ontsteking van de peesschede. Klimmers kunnen tenosynovitis ontwikkelen in de buigpezen van hun vingers. Ook sporters kunnen tenosynovitis van de Quervain ontwikkelen, die de pezen van de abductor pollicis longus en extensor pollicis brevis aantast.
• Verrekte lumbale spier: Dit verwijst naar het overstrekken of scheuren van een van de lumbale spieren in de hand. Dit kan gebeuren wanneer één vinger wordt gestrekt terwijl de aangrenzende vingers worden gebogen.

Knieblessures

Knieblessures bij bergbeklimmen komen vaak voor. Sommige zijn van traumatische aard en kunnen ontstaan bij het uitvoeren van een van deze bewegingen of bij een val per ongeluk. Ook kunnen klimmers last krijgen van overbelastingsblessures zoals slijmbeursontsteking.

De meest voorkomende knieblessures bij klimmen zijn:

• Meniscusscheur: Verwijst naar een gedeeltelijke of volledige scheur van de meniscus, het C-vormige kraakbeen in de knie. Dit kan gebeuren door geforceerd draaien of verdraaien van de knie, vooral tijdens het dragen van gewicht.
• Knieverstuiking: Treedt op wanneer een of meer ligamenten in de knie overbelast of gescheurd zijn. De voorste kruisband (ACL) en de mediale collaterale band (MCL) worden het vaakst aangetast, hoewel de andere ligamenten ook gewond kunnen raken. Het wordt veroorzaakt door een trauma dat de band te veel belast, zoals een plotselinge verdraaiing of val.
• Patella ontwrichting: Treedt op wanneer de patella, het voorste driehoekige bot van de knie, uit zijn natuurlijke plaats glijdt. Het is een traumatische oorzaak en kan worden veroorzaakt door een klap, val of gedwongen verdraaiing van het been.
• Fractuur: Klimmers zijn vatbaar voor breuken (gedeeltelijke of volledige breuk van een bot) in de knie. Het scheenbeen, het dijbeen en de knieschijf zijn de drie botten waaruit de knie is opgebouwd en kunnen worden gebroken. Bij klimmers is dit meestal het gevolg van een val.
• Knieslijmbeursontsteking: Dit is een ontsteking van een of meer slijmbeurzen die bij de knie horen. Het kan worden veroorzaakt door overbelasting, trauma (klap, val), en andere factoren. De stress die wordt veroorzaakt door bewegingen tijdens het rotsklimmen kan deze aandoening ook veroorzaken.

Beste producten voor herstel van klimblessures

Bestseller

.

Hoe voorkom je blessures bij bergbeklimmen of bergsporten?

Als je na het lezen van het vorige hoofdstuk bang bent dat je je bezeert tijdens het rotsklimmen of bergbeklimmen, lees dan vooral verder. Hieronder geven we je een aantal methoden en suggesties om sportblessures bij het klimmen te voorkomen.

• Doe een goede warming-up: Het is essentieel om goed op te warmen voor de sportactiviteit om het lichaam voor te bereiden en blessures te voorkomen. Deze fase moet eerst aerobe oefeningen en dynamische stretching omvatten. Vervolgens moeten eenvoudige beklimmingen worden uitgevoerd, waarbij de moeilijkheidsgraad geleidelijk wordt verhoogd.
• Eindig trainingen met een cooling-down: Het is noodzakelijk om af te koelen na de klimsessie. Dit zorgt er onder andere voor dat spanningen en afvalstoffen in de spieren worden afgevoerd, waardoor ze gezond blijven en klaar zijn voor de volgende sessies. Lichte cardio-oefeningen, statische stretching, ademhaling en massage moeten in dit stadium worden uitgevoerd.
• Goede voeding en hydratatie: Slechte voeding en hydratatie verhogen het risico op blessures. Daarom moet de klimmer een dieet eten dat de verschillende voedingsstoffen (koolhydraten, eiwitten, vetten...) goed combineert. Dit dieet moet worden aangepast aan het individu en zijn of haar doelstellingen, en de begeleiding van een voedingsdeskundige zou uitstekend zijn. Het is ook belangrijk om gehydrateerd te blijven tijdens het bergbeklimmen.
• Verbeter je fysieke conditie: Het is essentieel dat de klimmer de juiste fysieke conditie heeft om te klimmen. In het algemeen is het bij deze sport belangrijk om over voldoende kracht, lenigheid en uithoudingsvermogen te beschikken. Het ontwikkelen van deze kwaliteiten is van vitaal belang om goed te presteren en blessures te voorkomen.
• Sportmassage: Sportmassage is ideaal voor de diagnose, preventie en behandeling van sportblessures bij bergbeklimmen en andere disciplines. Ze worden voornamelijk gebruikt om de klimmer voor te bereiden op het klimmen en om weefselherstel te bevorderen.
• Gebruik van warme en koude therapieën: Dit wordt ook wel contrasttherapie genoemd, omdat er afwisselend warm en koud wordt gebruikt. Het genereert een pompende werking op de bloedsomloop die helpt ontstekingen, pijn en vermoeidheid te verminderen. Het is daarom geïndiceerd voor de behandeling en preventie van blessures.
• Gebruik van compressiekleding: Compressiekleding (mouwen, shorts, kousen, t-shirts...) zijn elastisch en kleiner dan het te bedekken gebied, zodat ze druk genereren. Er worden verschillende voordelen aan toegeschreven, zoals het versnellen van spierherstel, het verhogen van de prestaties en het dempen van spiertrillingen. Dergelijke voordelen kunnen het risico op sportblessures helpen verminderen.
• Gebruik van acupressuurtherapieën: Dit is een van oorsprong Chinese therapie waarbij druk wordt uitgeoefend op specifieke delen van het lichaam. Hoewel het lijkt op acupunctuur, verschilt het ervan door het feit dat er geen naalden worden gebruikt, maar andere middelen, zoals handen en ellebogen, om druk uit te oefenen. Het wordt beschouwd als een alternatieve therapie om pijn en spierspanning aan te pakken en wordt daarom vaak gebruikt bij de behandeling en preventie van blessures.
• Gebruik van thermotherapie en cryotherapie: Thermotherapie maakt gebruik van warmte om een pijnstillend en ontspannend effect te genereren, evenals het verhogen van de bloedsomloop en elasticiteit. Cryotherapie daarentegen helpt pijn, ontstekingen en spasticiteit te verlichten. Daarom zijn beide therapieën geïndiceerd om veelvoorkomende sportblessures bij bergbeklimmen te behandelen en te voorkomen.
• Gebruik van de juiste uitrusting: Het is belangrijk om de beste kwaliteit touwen, karabiners, zekeringsapparaten, harnassen en andere uitrusting te gebruiken. Kleding moet comfortabel zijn, zodat je je vrij kunt bewegen. Het is belangrijk om een helm en goede klimschoenen te dragen. Dit alles vermindert het risico op letsel.

Hoe pas je de RICE-therapie toe bij eerste hulp bij klimblessures?

De RICE-therapie is geïndiceerd voor de behandeling van acute sportblessures in de klimsport. Er bestaat een update van dit protocol genaamd PRICE, hoewel deze methode minder bekend is en een nieuwe eerste stap toevoegt: bescherming. Beide therapieën worden vooral aanbevolen bij de behandeling van blessures in de acute fase, gedurende de eerste 48 tot 72 uur na het ontstaan van de blessure.

De stappen voor het toepassen van het PRICE-protocol op acute sportblessures bij bergbeklimmen zijn:

• Bescherming: In deze stap moet het geblesseerde gebied worden beschermd door de activiteit die de blessure heeft veroorzaakt te vermijden. Het is belangrijk om het betreffende gebied te immobiliseren met behulp van een immobilisator, zoals een mitella.
• Rust: In dit stadium moet het getroffen gebied 48 uur rust krijgen. Het is echter belangrijk om lichte bewegingen te maken die de integriteit van de patiënt niet in gevaar brengen om stijfheid te voorkomen.
• IJs: Cryotherapie moet worden gebruikt om de ontsteking en pijn in verband met het letsel te verminderen. Het is voldoende om een koud kompres op het getroffen gebied aan te brengen in sessies van 20 minuten. Dit kan worden gedaan in 6 tot 8 sessies per dag.
• Compressie: In dit stadium is het nodig om druk uit te oefenen op het getroffen gebied om het te verstevigen en de bloedsomloop te bevorderen, waardoor de ontsteking vermindert. Over het algemeen wordt aanbevolen om het gebied in te zwachtelen met een stof die enigszins elastisch is. Trek het niet te strak aan, anders loop je het risico dat de bloedsomloop wordt afgesloten, een ongewenst effect.
• Elevatie: Deze stap is vooral aangewezen bij letsels aan de onderste of bovenste ledematen. De geblesseerde ledemaat moet worden opgetild tot boven het hart en rusten op een kussen zoals een kussen. Dit helpt om zwelling en pijn te verminderen.

Referenties

1. Rooks, M. D. (1997). Blessures bij bergbeklimmen. Sports Medicine, 23, 261-270. https://link.springer.com/article/10.2165/00007256-199723040-00005
2. Cole, K.P., Uhl, R.L., & Rosenbaum, A.J. (2020). Comprehensive review of rock climbing injuries. JAAOS-Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons, 28(12), e501-e509. https://journals.lww.com/jaaos/Abstract/2020/06150/Comprehensive_Review_of_Rock_Climbing_Injuries.5.aspx
3. Jones, G., Asghar, A., & Llewellyn, D. J. (2008). De epidemiologie van blessures bij bergbeklimmen. British Journal of Sports Medicine, 42(9), 773-778. https://bjsm.bmj.com/content/42/9/773.short
4. Backe, S., Ericson, L., Janson, S., & Timpka, T. (2009). Rock climbing injury rates and associated risk factors in a general climbing population. Scandinavisch tijdschrift voor geneeskunde en wetenschap in de sport, 19(6), 850-856. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1600-0838.2008.00851.x
5. Haas, J. C., & Meyers, M. C. (1995). Blessures bij bergbeklimmen. Sports Medicine, 20, 199-205. https://link.springer.com/article/10.2165/00007256-199520030-00006
6. Maitland, M. (1992). Blessures geassocieerd met rotsklimmen. Tijdschrift voor Orthopedische & Sportfysiotherapie, 16(2), 68-73. https://www.jospt.org/doi/abs/10.2519/jospt.1992.16.2.68
7. Neuhof, A., Hennig, F. F., Schöffl, I., & Schöffl, V. (2011). Beoordeling van blessurerisico's bij sportklimmen. Internationaal tijdschrift voor sportgeneeskunde, 32(10), 794-800. https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/abstract/10.1055/s-0031-1279723
8. Woollings, K. Y., McKay, C. D., & Emery, C. A. (2015). Risicofactoren voor blessures bij sportklimmen en boulderen: een systematisch literatuuroverzicht. British journal of sports medicine, 49(17), 1094-1099. https://bjsm.bmj.com/content/49/17/1094.short
9. Addiss, D. G., & Baker, S. P. (1989). Blessures bij bergbeklimmen en bergbeklimmen in Amerikaanse nationale parken. Annalen van spoedeisende geneeskunde, 18(9), 975-979. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0196064489804639
10. Schöffl, V., & Winkelmann, H. P. (1999). Ongevallenstatistieken bij" indoorklimmuren". Sportverletzung Sportschaden: Organ der Gesellschaft fur Orthopadisch-traumatologische Sportmedizin, 13(1), 14-16. https://europepmc.org/article/med/10407959