Fasciitis plantaris

Onder de podotherapeutische aandoeningen is fasciitis plantaris een aandoening die meestal afneemt met een conservatieve behandeling. 95% van de gevallen van fasciitis voet is te genezen, hoewel het proces van verbetering geleidelijk en langzaam verloopt. Natuurlijk zijn hiervoor medisch onderzoek, rust, fysiotherapie en andere conservatieve therapieën nodig.

Als je wilt weten wat deze fasciitis plantaris inhoudt, nodigen we je uit om dit bericht tot het einde te lezen. We zullen je op een eenvoudige manier laten zien waarom deze aandoening ontstaat en hoe je het kunt voorkomen. Mis de veelgestelde vragen over deze ontsteking van de voetzool niet.

Definitie: Wat is fasciitis plantaris of ontsteking van de fascia van de voet?

Fasciitis plantaris is een irritatie van het bindweefsel of fascia aan de onderkant van de voet. Dit dikke, vezelige weefsel verbindt het hielbeen vanaf de hiel tot aan de basis van de tenen. Onder normale omstandigheden geeft het structuur aan de weefsels, ondersteunt het en helpt het de plantaire boog in stand te houden. Door overbelasting, overgewicht en andere factoren kan het echter ontstoken raken.

Dit leidt tot een scherpe, gerichte pijn op het inferomediale niveau van de hiel, het typische symptoom van deze blessure. Hoewel er maar weinig gevallen ernstig zijn en het een veelvoorkomende aandoening is onder de bevolking, is het een invaliderende aandoening voor de patiënt omdat hij hierdoor niet kan sporten, bewegen, lopen of langere tijd staan. Als het niet op tijd wordt behandeld, kan het verergeren tot een chronische aandoening die kan leiden tot ernstigere complicaties.

Wat zijn de oorzaken en risicofactoren voor fasciitis plantaris?

Zoals je zou verwachten zijn hardlopers, turners en voetballers vatbaar voor een ontsteking van hun fascia, maar topsporters zijn niet de enigen die er last van hebben. Minstens 11% van de bevolking heeft last van fasciitis plantaris, terwijl vrouwen boven de 50 een grotere kans hebben om aan de aandoening te lijden.

Maar dit zijn niet de enige factoren, er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot fasciitis plantaris. Laten we eens kijken welke dat zijn:

• Overbelasting van de voeten: De voeten zijn relatief kleine delen van het lichaam die voortdurend het hele lichaamsgewicht dragen, loopkracht uitoefenen en bijna permanent worden belast. Als je te veel loopt, te lang staat of in een slechte houding staat, zwelt de fascia ook op. Tijdens de standfase van het lopen wordt de fascia plantaris voortdurend blootgesteld aan microtrauma en tractie, wat kan leiden tot ontsteking.
• Loopstoornissen: Wanneer de voet tijdens het lopen de belasting naar de binnenkant verplaatst (pronatie), kan fasciitis plantaris optreden. Dit kan behandeld en gediagnosticeerd worden na een onderzoek naar de voetafwikkeling om de klinische situatie van de patiënt te verbeteren.
• Spierverkorting: Als een spier dicht bij het gewricht van de voet gespannen is, zal de fascie daaronder lijden. Misschien is de spieroverrekking het gevolg van biomechanische aandoeningen, peesontstekingen, contracturen of reumatische aandoeningen.
• Overgewicht: Overmatige gewichtstoename stelt de weefsels van de voet bloot aan voortdurende overbelasting. Deze extra druk zorgt ervoor dat de fascia gemakkelijk opzwelt, waardoor de kans op het ontstaan van fasciitis plantaris toeneemt.
• Het dragen van hakken: Het gebruik van hakken in schoenen veroorzaakt verschillende aandoeningen in het bewegingsapparaat, waaronder fasciitis plantaris. Dit komt door de overdreven blootstelling van spieren en pezen (bijv. achillespees) aan verkorting. Bovendien verandert de pas, waardoor de fascia meer wordt belast.
• Het dragen van ongeschikt schoeisel: Niet alleen hoge hakken kunnen een blessure aan de fascia veroorzaken, maar ook elk schoeisel dat de pas verandert. Bijvoorbeeld schoenen die te strak of te los zitten of zelfs schoenen die de zool blootstellen aan een zeer hard oppervlak.
• Veeleisend werk doen: Elke activiteit waarbij de voet wordt ondersteund of het lichaam wordt voortbewogen, stelt de voet bloot aan verhoogde stress. Als de voet niet voldoende rust krijgt, neemt de kans op letsel aan de fascia natuurlijk toe.
• Ongeschikte lichaamstraining: Oefenroutines die belasting op de voet in een standpositie vereisen, stellen de voet bloot aan blessures. Dit is ook het geval als het starten van intensieve fysieke activiteiten zonder de juiste conditionering schadelijk is. Zelfs als er al sprake is van een belastende conditie voor de fascia en er geen grondige warming-up wordt uitgevoerd.
• Anatomische misvormingen: Bepaalde biomechanische afwijkingen in het bewegingsapparaat spelen ook een rol bij fasciitis plantaris. Bijvoorbeeld ongelijke ledematen, botsporen, platvoeten en holvoeten. Hoe klein ze ook lijken, uiteindelijk tasten ze de doorlopende fasciale structuur op de lange termijn aan.
• Leeftijd van de patiënt: Net als andere lichaamsweefsels verliest ook fascie elasticiteit, stijfheid en kracht na verloop van tijd. Daarom zien we vaak mensen tussen de 40 en 60 jaar met dit syndroom.
• Onvoldoende voeding: Een gebrek aan voedingsstoffen in het lichaam betekent dat de lichaamsweefsels niet goed functioneren. Om deze reden kan de fascia lijden als de niveaus van calcium, magnesium, collageen en andere laag zijn.

Beste producten voor verlichting van voetpijn

Bestseller

Belangrijkste symptomen die ons waarschuwen dat we een ontsteking van de fascie van de voet hebben

Er kunnen zich verschillende gezondheidsproblemen voordoen in het voetgebied, zoals onder andere retrocalcaneale slijmbeursontsteking of botsporen. Kennis van de symptomatologie van fasciitis plantaris helpt bij het uitsluiten en het bieden van de juiste medische behandeling.

Voor de patiënt zijn deze symptomen een waarschuwing om gespecialiseerde hulp te zoeken:

• Hielpijn: Door de zwelling zijn de zenuwen verstoord en ontstaat er hevige tot matige pijn, die direct in de hiel tot uiting komt. Soms breidt de pijn zich uit naar de hele binnenrand en voetboog.
• Verhoogde gevoeligheid: Tintelingen en een branderig gevoel kunnen voelbaar zijn op de voetzool. Daarnaast is het gebied veel gevoeliger bij palpatie. Dit verhoogde gevoel is het gevolg van microbeschadigingen aan zenuwen en weefsels in het gebied.
• Ontsteking: Wanneer dicht bindweefsel inwendig ontstoken raakt, neemt het uitwendige volume toe. Daarom kan de hele voetzool uitwendig opgezwollen raken.
• Verhoogde temperatuur: De hele voetzool zal waarschijnlijk een temperatuurstijging voelen. Dit is een direct gevolg van de zwelling waar de bloedtoevoer niet goed is.
• Moeite met het ondersteunen van de voet: Dit is een van de meest voorkomende en terugkerende symptomen waar patiënten last van hebben. Omdat de voetzool gezwollen is, is het mogelijk dat de pijn een juiste ondersteuning niet toelaat.

Welke behandelingen zijn er om de pijn te verlichten en fasciitis plantaris te genezen?

Als belangrijkste diagnosemiddel gebruiken artsen lichamelijk onderzoek en röntgenstralen. Als de diagnose fasciitis plantaris met succes is gesteld, wordt waarschijnlijk een van de volgende behandelingen aanbevolen.

Alternatieve en aanvullende therapieën

Bij dit type behandeling is het doel om de symptomen te verbeteren door middel van verschillende technieken. Bekijk hieronder wat ze allemaal inhouden:

• Warm- en koudetherapie: Het gebruik van afwisselend warme en koude therapie heeft veelbelovende resultaten laten zien bij het verminderen van ontstekingsverschijnselen. Bij deze techniek wordt de aangedane voet(en) korte tijd in koud water ondergedompeld. Hetzelfde proces wordt vervolgens uitgevoerd met warm of heet (niet extreem) water. Fysiotherapeuten adviseren om dit niet langer dan 15 minuten te laten duren. Bovendien moeten beide temperaturen onder controle worden gehouden zodat ze geen snijwonden veroorzaken en het gewenste effect op de fascia hebben. Alle sessies moeten beginnen en eindigen met warmte.
• Compressietherapie: Door compressiekleding, bandages of compressiebraces over het hele gebied te gebruiken, wordt de bloedtoevoer verbeterd. Hierdoor kan de zwelling afnemen, wat verlichting biedt voor de patiënt en zelfs de druk op de plantaire boog vermindert. Hoewel deze ondersteunende therapie effectief is aan het begin van de behandeling, is het niet aan te raden deze te lang te laten duren. Het gebruik van spalken gedurende de nacht blijkt positieve effecten te hebben bij het wakker worden, omdat de compressie die wordt uitgeoefend ervoor zorgt dat de interne zwelling niet overmatig is en mobiliteit de volgende dag verhindert.
• Massagetherapie: Er zijn verschillende zelfmassages die worden aanbevolen door fysiotherapeuten. Er is er bijvoorbeeld een die wordt toegepast vanuit een comfortabele positie met behulp van de knokkels, die langzaam van de hiel naar het begin van de tenen worden gebracht. Specialisten raden aan om dit elke 5 dagen 3 tot 5 minuten te doen. Het is ook mogelijk om de vingertoppen in het midden te plaatsen en diepe, trekkende bewegingen te maken aan elke kant van de voetzool. Het is ook mogelijk om een roterend cilindervormig werktuig te gebruiken om het getroffen gebied te masseren. Het is niet nodig om oliën of crèmes te gebruiken bij deze zelfmassage, hoewel het altijd een goed idee is om eerst een specialist te raadplegen.
• Acupressuurtherapie: Op basis van de trigger- of drukpunten van acupunctuur is het mogelijk om via massage een pijnstillend effect te bereiken. Acupressuur wordt door therapeuten toegepast met de vingertoppen en lichte tot matige druk. De boog en de hiel worden gemasseerd om de zenuwreactie op pijn te "verdoven". Het is minder ingrijpend dan acupunctuur, maar moet wel met je arts worden besproken voordat je met deze vorm van behandeling begint.
• Thermotherapie: Het gebruik van warmte als therapeutisch en regeneratief middel is ook geldig voor fasciitis plantaris. Alles hangt af van de staat van de ontsteking en medische aanbevelingen. Thermotherapie omvat verschillende praktijken van warmwaterzakken, voetbaden en zelfs het gebruik van verwarmingskussens. Deze behandeling stimuleert de capillaire wanden voor een betere doorbloeding.
• Natuurlijkegeneesmiddelen met behulp van planten: Plaatselijk hebben veel patiënten verbeteringen gezien door de tekenen van ontsteking te verminderen met bepaalde planten. Kurkuma, gember en cayennepeper worden bijvoorbeeld vaak gebruikt in deze behandeling, maar dit vereist overleg met de behandelend arts voor definitieve goedkeuring. Aloë vera gel aangebracht op het uitwendige gebied zonder wonden is ook heilzaam.
• Gezonde leefgewoonten: De arts zal een evenwichtige houding adviseren totdat verbetering wordt opgemerkt. Lichaamsbeweging moet bijvoorbeeld veel gematigder zijn of de patiënt kan worden doorverwezen naar een voedingsdeskundige om samen met lichaamsbeweging lichaamsgewicht te verliezen. Een evenwichtig dieet en een gezonde levensstijl zullen de aandoening verbeteren. Daarnaast zal de podotherapeut waarschijnlijk het gebruik van ergonomische schoeninzetstukken aanbevelen. Al deze aspecten komen aan bod in deze re-educatietherapie.

Voedingssupplementen

De voedingsstoffen die worden gebruikt in siropen, vloeistoffen, poeders of tabletten als voedingssupplementen zijn:

• Omega 3: Bepaalde voedingssupplementen bevatten vetzuren die helpen om ontstekingen te verminderen, hoewel het lichaam het niet aanmaakt, is het mogelijk om het via de voeding op te nemen. Omega 3 komt voor in vis, noten en andere voedingsmiddelen.
• Vitamine B-complex: Deze reeks van 8 vitamines wordt gebruikt om een natuurlijk pijnstillend effect te hebben. Het bevat onder andere cobalamine, thiamine, riboflavine, niacine, pantotheenzuur en pyroxena. Ze zijn zeer nuttig, met bewezen resultaten, bij het bestrijden van pijn die gepaard gaat met fascieblessures.
• Calcium en magnesium: Calcium wordt meestal verkregen uit zuivelproducten, bepaalde groenten en vis. Bij bepaalde individuen leveren calciumsupplementen echter de hoeveelheid die van nature niet door het lichaam wordt opgenomen. Het wordt vaak gecombineerd met magnesium (een ander element dat het lichaam nodig heeft). Deze elementen kunnen mogelijk de ontwikkeling van hielspoor voorkomen. Het is ook belangrijk om te weten dat deze stoffen een wisselwerking kunnen hebben met je medicatie.

Fysiotherapeutische behandelingen

De meest gebruikte revalidatietherapieën voor dit type aandoening zijn:

• Rek- en versterkende oefeningen: Verschillende sets van weefsels moeten verloren elasticiteit en kracht terugwinnen na fasciitis plantaris. Door herhaaldelijk rekken en strekken worden de spieren geleidelijk weer sterker, terwijl verstevigende en rekkende oefeningen excentrische isometrie veroorzaken.
• Myofasciale release: Ook wel myofasciale triggerpointtherapie genoemd. Het richt zich op het behouden of terugbrengen van de fascia naar een optimale staat door middel van bepaalde druk of bewegingen, meestal toegepast op het hele lichaam om spanningen in de fascia los te laten en zo de mobiliteit van de patiënt te herstellen.
• Echografie: Ultrageluid is een van de meest gebruikte fysiotherapeutische middelen om bindweefsel te helen met behulp van geluidsenergie. Deze mechanische trillingen worden door verschillende apparaten uit het lichaam gezonden. Tegenwoordig geven therapeuten de voorkeur aan apparatuur met gepulseerde energie.
• Extracorporale schokgolftherapie: Ook bekend onder de afkorting ESWT, is dit een niet-invasieve therapeutische behandeling die veel wordt gebruikt voor fasciitis plantaris. Het voordeel ten opzichte van andere behandelingen is dat er geen immobilisatie of aanpassing van de gewoonten van de patiënt nodig is.
• PEM: Percutane micro-elektrolyse (PEM) maakt gebruik van galvanische stroom om een gereguleerde ontstekingsreactie te veroorzaken. Hoe tegenstrijdig het ook klinkt, de stimulatie brengt een natuurlijke herstelreactie op gang. De vaatverwijdende effecten zijn tijdelijk en verdwijnen na een week.
• Lasertherapie met hoog vermogen: Lasertherapie met hoge intensiteit werkt in op celmembranen met behulp van biostimulatie door middel van een laser met hoog vermogen die een grotere penetratie in de weefsels bereikt. Volgens veel specialisten is dit de enige manier om een effectievere reactie te krijgen.
• Hydrotherapie: Dit is een zeer brede vorm van therapie die verschillende toepassingen van water omvat. Het werkt herstellend, therapeutisch en vooral om de mobiliteit te herstellen. Het wordt onder andere ook toegepast om verlichting te bereiken, het evenwicht te verbeteren en zwellingen te verminderen. Een van de methoden die therapeuten het meest aanbevelen voor deze aandoening is de therapeutische tank, hoewel bubbelbaden ook een alternatief zijn.
• Contacthyperthermie of tecartherapie: Deze methode maakt gebruik van radiogolven als elektrotherapie om de aangetaste weefsels te regenereren. Deze langeafstandsgolven worden via externe accessoires het lichaam ingestuurd. Bij deze techniek is er een resistieve en een capacitieve modaliteit, afhankelijk van het geval. Het wordt meestal TECAR genoemd.
• Mechanotherapie: Deze behandeling maakt gebruik van tonische en rekoefeningen in combinatie met andere methoden. Proprioceptie-oefeningen, evenwichtsherstel en correcte looptraining zijn bijvoorbeeld enkele van de technieken die bij deze therapie worden gebruikt.

Medicijnen

Farmacologische therapie maakt gebruik van de volgende medicijnen om het letsel aan de fascia te behandelen:

• NSAID's: Niet-steroïde ontstekingsremmers maken deel uit van de conservatieve behandeling van fasciitis plantaris. Afhankelijk van het geval kan de arts alleen Ibuprofen, Diclofenac (kalium of natrium) en Ketoprofen voorschrijven. Deze hebben niet alleen een ontstekingsremmende maar ook een pijnstillende werking.
• Lokale steroïde injecties: Cortison heeft een sterke ontstekingsremmende eigenschap. Op basis hiervan wordt het vaak aanbevolen door artsen en geplaatst in gevallen van fasciale ontsteking, wat de zwelling van de omliggende ligamenten vermindert en verlichting brengt. Ze worden gebruikt voor zeer specifieke gevallen waarbij de volgende stap, als ze niet werken, een operatie is.
• PRP: Plateletrijk plasma, of PRP, is een zeer nuttige preventieve regeneratiemethode met gunstige resultaten bij geassocieerde aandoeningen zoals hielspoor en peesontsteking.
• Botulinetoxine type A: dit wordt aangebracht door infiltratie om een grotere precisie te garanderen. Met deze stof kan de afgifte van acetylcholine en neurotransmitters worden geremd om spiercontracties te verminderen. Het heeft ontspannende, therapeutische en pijnstillende effecten door pijnlijke spasmen te verlichten.

Onthoud dat een behandeling met medicijnen moet worden begeleid en geadviseerd door de arts. Zelfmedicatie wordt afgeraden omdat het onherstelbare schade kan veroorzaken.

Chirurgie

Alleen in bepaalde chronische gevallen waar conservatieve behandeling onvoldoende is, is het mogelijk om deze techniek toe te passen. Onder plaatselijke verdoving wordt een incisie gemaakt om de fascia plantaris door te snijden, hoewel er na de operatie enige napijn kan optreden. Toch is het in bepaalde gevallen aangewezen om rekken en strekken mogelijk te maken en de mobiliteit te herstellen. Een ander neveneffect kan de ontwikkeling van platvoeten zijn.

Wat zijn de meest effectieve preventiemethoden voor fasciitis plantaris?

Hoewel de meeste mensen ooit in hun leven last krijgen van fasciitis plantaris, is het mogelijk om het te voorkomen.

• Gebruik geschikt schoeisel: Al het schoeisel moet ergonomisch zijn en passen bij de anatomie van de voet, zonder te strak of te los te zitten. De persoon moet zich dus comfortabel voelen.
• Rekken en opwarmen: Voordat je een oefening uitvoert, is het belangrijk om uitgebreide stretchoefeningen te doen. Dit type activiteit moet minstens 15 tot 20 minuten duren om de weefsels aan te passen aan de uit te voeren actie.
• Zorg voor evenwicht in lichaamshoudingen: Het handhaven van een gezonde spierhouding is noodzakelijk om fasciitis plantaris te voorkomen; daarnaast is het aan te raden om posities af te wisselen. Het lichaam moet bewegen, maar het moet ook rusten (als het zit, ligt of stilstaat), zodat de biomechanische systemen niet worden belast.
• Evenwichtige voeding: Samen met lichaamsbeweging helpt een uitgebalanceerd dieet om obesitas te voorkomen. Het is mogelijk om bepaalde voedingsmiddelen te integreren die rijk zijn aan calcium, vitamine D, eiwitten en minerale zouten. Met de hulp van een voedingsdeskundige is het mogelijk om af te vallen als de artsen dat nodig achten.
• Regelmatige evenwichtige lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging tegen een zittende levensstijl voorkomt overgewicht en houdt het hele gewrichtssysteem, vooral de voeten, in balans. Hierdoor heb je minder snel last van fasciitis plantaris.
• Vermijd extreme workouts: In tegenstelling tot gezonde lichaamsbeweging, zijn er bepaalde routines of sporten die extra eisen stellen aan het lichaam omdat ze vereisen dat de voet in lastige posities wordt geplaatst. Ze kunnen er zelfs toe leiden dat er te veel gewicht op komt te staan. Door dit soort extreme activiteiten achterwege te laten, wordt de kans op het ontstaan van een fasciale blessure kleiner.

F.A.Q: Veelgestelde vragen

Ontdek de meest gestelde vragen over fasciitis plantaris:

Referenties

1. Buchbinder, R. (2004). Fasciitis plantaris. New England Journal of Medicine, 350(21), 2159-2166. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmcp032745
2. DeMaio, M., Paine, R., Mangine, R. E., & Drez, D. (1993). Fasciitis plantaris. Orthopedics, 16(10), 1153-1163. https://journals.healio.com/doi/abs/10.3928/0147-7447-19931001-13
3. Goff, J. D., & Crawford, R. (2011). Diagnose en behandeling van fasciitis plantaris. American Family Physician, 84(6), 676-682. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2011/0915/p676.html
4. Schepsis, A. A., Leach, R. E., & GOUYCA, J. (1991). Fasciitis plantaris: etiologie, behandeling, chirurgische resultaten en literatuuroverzicht. Clinical Orthopaedics and Related Research (1976-2007), 266, 185-196. https://journals.lww.com/corr/Abstract/1991/05000/Plantar_Fasciitis__Etiology,_Treatment,_Surgical.29.aspx
5. Riddle, D. L., Pulisic, M., Pidcoe, P., & Johnson, R. E. (2003). Risicofactoren voor fasciitis plantaris: een gematchte case-controlstudie. JBJS, 85(5), 872-877. https://journals.lww.com/jbjsjournal/Abstract/2003/05000/Risk_Factors_for_Plantar_Fasciitis__A_Matched.15.aspx
6. Lynch, D. M., Goforth, W. P., Martin, J. E., Odom, R. D., Preece, C. K., & Kotter, M. W. (1998). Conservatieve behandeling van fasciitis plantaris. Een prospectieve studie. Journal of the American Podiatric Medical Association, 88(8), 375-380. https://japmaonline.org/view/journals/apms/88/8/87507315-88-8-375.xml
7. Crosby, W., & Humble, R. N. (2001). Revalidatie van fasciitis plantaris. Clinics in podiatric medicine and surgery, 18(2), 225-231. https://europepmc.org/article/med/11417152
8. Snider, M. P., Clancy, W. G., & McBeath, A. A. (1983). Plantaire fascia release voor chronische plantaire fasciitis bij hardlopers. The American journal of sports medicine, 11(4), 215-219. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/036354658301100406
9. Digiovanni, B. F., Nawoczenski, D. A., Malay, D. P., Graci, P. A., Williams, T. T., Wilding, G. E., & Baumhauer, J. F. (2006). Plantaire fascia-specifieke rekoefeningen verbeteren de resultaten bij patiënten met chronische plantaire fasciitis: een prospectief klinisch onderzoek met twee jaar follow-up. JBJS, 88(8), 1775-1781. https://journals.lww.com/jbjsjournal/Abstract/2006/08000/Plantar_Fascia_Specific_Stretching_Exercise.13.aspx
10. DiGiovanni, B. F., Nawoczenski, D. A., Lintal, M. E., Moore, E. A., Murray, J. C., Wilding, G. E., & Baumhauer, J. F. (2003). Weefselspecifieke plantaire fascia-stretching oefeningen verbeteren de resultaten bij patiënten met chronische hielpijn: een prospectieve, gerandomiseerde studie. JBJS, 85(7), 1270-1277. https://journals.lww.com/jbjsjournal/Abstract/2003/07000/Tissue_Specific_Plantar_Fascia_Stretching_Exercise.13.aspx