Terapia punktów spustowych

Istnieją dolegliwości, które wydają się nie mieć wyraźnego powodu, pojawiając się znikąd lub po urazie, który wydawał się być w 100% przezwyciężony. Bóle te związane są z mięśniowo-powięziowymi punktami spustowymi, które z czasem powstają w tkance łączącej mięśnie z naczyniami krwionośnymi, kośćmi i nerwami.

Wiedza na ten temat może poprawić jakość życia, rozwiązując tego typu dolegliwości, które mogą stać się przewlekłe, jeśli nie są odpowiednio leczone. Dlatego dzisiaj dowiesz się dogłębnie, czym są punkty spustowe i jakie są korzyści z ich uwalniania poprzez masaż fizjoterapeutyczny.

Czym są punkty spustowe i jak są wykorzystywane w fizjoterapii?

Mięśniowo-powięziowe punkty bólowe lub punkty spustowe to węzły, które powstają w głębszych tkankach mięśniowych, powodując silny ból. Ból nie zawsze objawia się bezpośrednio w obszarze, w którym powstaje punkt, ale raczej ból ten jest kierowany do pobliskich obszarów, które pozornie nie wydają się być ze sobą powiązane. W rzeczywistości szacuje się, że ponad 80% bólu, który powodują, objawia się w innych częściach ciała.

W tym sensie można sobie wyobrazić, że punkt spustowy jest podobny do przepukliny dysku, która może pojawić się w określonym kręgu kręgosłupa, ale ból może objawiać się w dowolnym miejscu pleców, ponieważ jest on połączony w całości przez dużą liczbę nerwów. To samo dzieje się z "punktem spustowym", ponieważ tkanka mięśniowo-powięziowa znajduje się w całym ciele i jest połączona w całości.

Kto i kiedy odkrył istnienie punktów spustowych?

Badania nad bólem mięśni sięgają XV wieku, ale dopiero w 1942 roku dr Janet Travell ukuła kliniczny termin mięśniowo-powięziowy punkt spustowy. Pomimo wpływu pracy tej lekarki, nie przeprowadzono zbyt wielu dalszych badań aż do 1983 roku, kiedy to dr Travell połączyła siły z dr Davidem G. Simonsem i napisała książkę " Myofascial Pain and Dysfunction - Trigger Point Manual".

Książka ta składała się z 2 tomów, które zmieniły sposób pracy z przewlekłym bólem w reumatologii i fizjoterapii. Oprócz dostarczenia szeregu praktycznej wiedzy na temat leczenia różnych dolegliwości bez konieczności uciekania się do leków.

Czym jest powięź?

Powięź to cienka tkanka łącząca mięśnie z nerwami, kośćmi i naczyniami krwionośnymi, która zapewnia stabilność całego układu mięśniowo-szkieletowego i absorbuje uderzenia spowodowane urazami, stłuczeniami lub sportami wymagającymi dużego wysiłku. Chociaż jego główną funkcją jest bycie tkanką łączną, która pozwala wszystkim kompleksom mięśniowym pracować jako jeden.

To właśniew powięzi pojawiają się punkty spustowe, ponieważ z biegiem lat traci ona stabilność, kurczy się i skraca, powodując powstawanie węzłów, które rozprzestrzeniają się na inne tkanki mięśniowe i powodują ból.

Czym jest zespół bólu mięśniowo-powięziowego?

Kiedy powięź gromadzi mięśniowo-powięziowe punkty bólowe, które nie są prawidłowo uwalniane, powstają nieodwracalne uszkodzenia, w których cała ta tkanka jest chronicznie skracana, co ułatwia pojawienie się większej liczby punktów spustowych i generuje ciągły ból w całym układzie mięśniowo-szkieletowym.

Zespół bólu mięśniowo-powięziowego jest diagnozowany, gdy dana osoba cierpi z powodu wielu punktów spustowych , które pojawiają się wielokrotnie. To właśnie w tym momencie terapie rozluźniania mięśniowo-powięziowego powinny być wykonywane w sposób ciągły, aby w jak największym stopniu złagodzić ból bez konieczności uciekania się do stosowania leków i inwazyjnych zabiegów chirurgicznych.

bestseller

Oznaki i objawy bólu punktów spustowych

Ból spowodowany przez węzły mięśniowo-powięziowe jest bardzo charakterystyczny, ale jednocześnie może być mylący, ponieważ jest bardzo podobny do bólu spowodowanego stłuczeniem lub przykurczem mięśni, a nawet skurczem. Ból ten ma jednak kilka charakterystycznych objawów, które czynią go bardziej rozpoznawalnym.

Wśród nich wyróżniają się następujące:

• Ból zaczyna się od niskiej intensywności, aż do nasilenia.
• Zauważysz, że mięsień, w którym znajduje się punkt spustowy, jest napięty, do tego stopnia, że czujesz węzeł w dotyku.
• Ból może występować w kilku częściach ciała, co wskazuje na istnienie kilku punktów spustowych.
• Ból jest odczuwany głęboko w mięśniu, nie jest tak powierzchowny jak w przypadku stłuczenia lub nadwyrężenia mięśni.
• Pojawia się po dłuższym siedzeniu lub staniu.
• Osłabienie w bolesnych kończynach.
• Znika całkowicie po pewnym czasie.

Jakie są przyczyny tego, że punkt spustowy zaczyna boleć?

Punkt spustowy pojawia się, gdy tkanka mięśniowo-powięziowa nagle się skraca i kurczy. Powoduje to odcięcie dopływu krwi, co dodatkowo ją podrażnia i powoduje, że tkanka wokół niej również zaczyna się napinać, co może powodować ucisk w pobliskich obszarach, które pozornie nie są z nią związane.

Jak dotąd nie wiadomo na pewno, dlaczego w ogóle dochodzi do skracania tkanek, ale wśród najbardziej prawdopodobnych przyczyn można zidentyfikować:

• Starzenie się: z biegiem lat mięśnie tracą składniki odżywcze, elastyczność i odporność, co sprawia, że skurcze w tkance mięśniowo-powięziowej, które generują powstawanie punktów spustowych, są częstsze.
• Źle zagojone urazy: jeśli tkanka urazu mięśniowego nie goi się prawidłowo, prawdopodobne jest, że uszkodzenie znajduje również odzwierciedlenie w głębokiej tkance, co ułatwi tworzenie punktów spustowych w przyszłości.
• Złe odżywianie i nawodnienie: jeśli mięśnie nie otrzymują wystarczającej ilości składników odżywczych i nawodnienia, szczególnie w okresach intensywnego treningu, będą bardziej podatne na skurcze, nadwyrężenia, przykurcze i oczywiście węzły mięśniowo-powięziowe.

Istnieją również inne schorzenia i urazy, które mogą powodować powstawanie punktów spustowych w mięśniach. Wśród najczęstszych możemy wyróżnić następujące:

• Zapalenie ścięgien.
• Przepuklina dysku.
• Fibromialgia.
• Zespół cieśni nadgarstka.
• Zapalenie powięzi podeszwowej.
• Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego.
• Zespół ujścia klatki piersiowej.
• Zespół po zapaleniu wielomięśniowym.
• Neuropatia obwodowa.

Jak zidentyfikować punkt bólu mięśniowo-powięziowego w dowolnym miejscu ciała?

Zidentyfikowanie miejsca, w którym pojawił się jeden z tych punktów, wymaga pewnej wiedzy, ponieważ nie zawsze jest on odzwierciedlany jako węzeł, ale czasami może również objawiać się jako sztywny obszar, który wygląda bardziej jak "pasmo" mięśni lub odcinek mięśnia, który jest napięty w dotyku.

Aby zlokalizować punkt spustowy, należy szczegółowo zbadać palpacyjnie każdą sekcję bolesnego obszaru, ale także jego otoczenie, ponieważ możliwe jest, że pojawia się on w innym obszarze, a ból, który odczuwamy, jest skierowany, a nie punktowy. Czasami konieczne jest zastosowanie niewielkiego nacisku na mięsień, aby go wyczuć, ponieważ może on pochodzić z głębszych tkanek.

Ogólnie rzecz biorąc, zwykle wykonuje się tarcie opuszkami palców okrężnymi ruchami. Podczas lokalizowania punktu spustowego lub pasma poczujesz, że jest ono bardziej napięte niż otaczająca tkanka i prawdopodobnie pacjent poczuje ból przy dotyku, chociaż nie zawsze tak będzie.

Czym jest terapia masażem mięśniowo-powięziowym i jak może pomóc w łagodzeniu punktów spustowych?

Terapia rozluźniania mięśniowo-powięziowego to terapia masażu skoncentrowana na zmniejszaniu i eliminowaniu punktów spustowych poprzez uwalnianie napięcia powięzi, tak aby ból został złagodzony i nie powracał. Jednakże, gdy przyczyną bólu jest zespół bólu mięśniowo-powięziowego, ulga z tych sesji będzie tylko tymczasowa, ponieważ gdy stanie się przewlekłym problemem, nawroty bólu będą stałe.

Jakie są techniki terapii rozluźniania mięśniowo-powięziowego?

Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe opiera się na zastosowaniu masażu na punktach spustowych w celu złagodzenia bólu mięśni spowodowanego skurczem i skróceniem tkanki mięśniowo-powięziowej. Zasadniczo stosuje się te same techniki masażu terapeutycznego, z tą różnicą, że maksymalny wysiłek jest wykonywany na wspomnianych punktach bólowych.

Techniki rozluźniania mięśniowo-powięziowego dzielą się na 2 rodzaje. Rozluźnianie powierzchowne i głębokie. Każda z nich składa się z serii określonych technik masażu, aby osiągnąć określony efekt w punkcie spustowym. Do najbardziej znanych należą:

• J-sliding: technika, w której tkanka mięśniowa jest przesuwana, a dłonie "rysują" literę "J" za pomocą ruchów wykonywanych dłonią lub opuszkami palców.
• Tarcie: nacisk jest stosowany z zamiarem wygenerowania ruchu tkanki mięśniowej, który powoduje uwolnienie i rozciągnięcie tkanki mięśniowo-powięziowej skoncentrowanej w punkcie spustowym.
• Masaż pionowy: opuszkami palców lub kostkami wykonujemy tarcie włókien mięśniowych w pionie, aby zmobilizować tkankę i uwolnić nacisk skoncentrowany w powięzi.

Jakie dolegliwości można nim leczyć?

Oprócz zespołu bólu mięśniowo-powięziowego istnieje kilka dolegliwości generujących ból, które można złagodzić stosując TLM w celu stymulacji rozluźnienia tkanki mięśniowo-powięziowej.

Wśród nich możemy wyróżnić:

• Zapalenie ścięgien.
• Ból szyjny.
• Ból pleców.
• Lumbalgie.
• Rwa kulszowa.
• Zamrożony bark.
• Fibromialgia.

Kiedy nie należy stosować tej terapii?

Chociaż terapia ta, jako naturalna, nie niesie ze sobą żadnego ryzyka dla zdrowia, ważne jest, aby unikać jej w przypadku cierpienia na którekolwiek z wymienionych poniżej schorzeń:

• Ostre infekcje skóry.
• Otwarte rany na skórze.
• Oparzenia skóry.
• Złamania kości.
• Ciężka niewydolność tętnicza.
• Zakrzepica żył głębokich.

F.A.Q. Często zadawane pytania

Referencje

1. Simons, D. G., & Mense, S. (2003). Diagnostyka i terapia mięśniowo-powięziowych punktów spustowych. Schmerz (Berlin, Niemcy), 17(6), 419-424. https://europepmc.org/article/med/14648314.
2. McPartland, J. M., & Simons, D. G. (2006). Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe: przełożenie teorii molekularnej na terapię manualną. Journal of Manual & Manipulative Therapy, 14(4), 232-239. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1179/106698106790819982.
3. Dommerholt, J., Bron, C., & Franssen, J. (2006). Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe: przegląd oparty na dowodach. Journal of Manual & Manipulative Therapy, 14(4), 203-221. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1179/106698106790819991.
4. Lavelle, E. D., Lavelle, W., & Smith, H. S. (2007). Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe. Anesthesiology clinics, 25(4), 841-851. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1932227507000687.
5. Alvarez, D. J., & Rockwell, P. G. (2002). Punkty spustowe: diagnostyka i leczenie. American family physician, 65(4), 653. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2002/0215/p653.html?userguid=unk-1632566170543&condition=other&clientId=&entityId=203
6. Moldwin, R. M., & Fariello, J. Y. (2013). Myofascial trigger points of the pelvic floor: associations with urological pain syndromes and treatment strategies including injection therapy. Current urology reports, 14(5), 409-417. https://link.springer.com/article/10.1007/s11934-013-0360-7.
7. Vernon, H., & Schneider, M. (2009). Chiropraktyka w leczeniu mięśniowo-powięziowych punktów spustowych i zespołu bólu mięśniowo-powięziowego: systematyczny przegląd literatury. Journal of manipulative and physiological therapeutics, 32(1), 14-24. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0161475408002923.
8. Gonzalez-Perez, L. M., Infante-Cossio, P., Granados-Nunez, M., Urresti-Lopez, F. J., Lopez-Martos, R., & Ruiz-Canela-Mendez, P. (2015). Głębokie suche igłowanie punktów spustowych zlokalizowanych w mięśniu skrzydłowym bocznym: skuteczność i bezpieczeństwo leczenia bólu mięśniowo-powięziowego i dysfunkcji skroniowo-żuchwowej. Medicina oral, patologia oral y cirugia bucal, 20(3), e326. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4464920/
9. Shah, J. P., Thaker, N., Heimur, J., Aredo, J. V., Sikdar, S., & Gerber, L. (2015). Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe dawniej i dziś: perspektywa historyczna i naukowa. PM&R, 7(7), 746-761. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1934148215000799
10. Lucas, N., Macaskill, P., Irwig, L., Moran, R., & Bogduk, N. (2009). Wiarygodność badania fizykalnego w diagnostyce mięśniowo-powięziowych punktów spustowych: systematyczny przegląd literatury. The Clinical journal of pain, 25(1), 80-89. https://journals.lww.com/clinicalpain/Abstract/2009/01000/Reliability_of_Physical_Examination_for_Diagnosis.12.aspx.